Zespół
Szkolno-Przedszkolny
w Gładyszowie

Pierwotnie wieś nosiła nazwę Kwoczeń,  od popularnego tu nazwiska Kwoczka.  Obecna nazwa pochodzi od nazwiska dawnych właścicieli całej górnej doliny Ropy – rodziny Gładyszów z Szymbarku. Najstarsze dane związane z tym terenem wiąża się z datą 1512 r. i dotyczą dokumentów lokacyjnych wsi na prawie wołoskim. Kolejna wzmianka pochodzi  z 1629 r.  Wymienione są w niej 3 gospodarstwa, podane jest także nazwisko właściciela wsi - Wielopolski. Gładyszów założono jednak prawdopodobnie dopiero pod koniec XVI w. Na przestrzeni lat zmieniał się obraz wsi.

 

Dzieje miejscowości były burzliwe. W średniowieczu rozpowszechniło się zbójnictwo. W XVIII w rozgrywały się walki konfederatów barskich. Później nadszedł rozbiór Polski. Na ziemie spadły klęski nieurodzaju, biedy, chorób i głodu.

 

W„ Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” z 1882r.  Tom II, strona 595, moja miejscowość – Gładyszów prezentuje się następująco – „wś, w pow. Gorlickim, należąca do parafii łac.
 w Sękowy a mająca parafię gr.-katol.  w miejscu, jest położoną nad gościńcem wiodącym do Gorlic i wijącym się tutaj kilkoma skrętami przez górę Magórę 604 m. wysoką, liczy 706 mieszk. Zalicza się do urzędu poczt.
 w Konieczny. Większa pos. Wynosi 204 m. lasu, mniejsza pos. 1116 m. roli, 399 m. łąk i ogrodów, 201 m. pastwisk i 159 m. lasu.”


W czasie I wojny światowej miały tu miejsce wielkie bitwy, a ziemia stała się grobem setek żołnierzy różnych narodowości. I wojna nie była łaskawa dla nikogo. Jej koniec przyniósł bardzo niejasną sytuację polityczną, którą wykorzystali działacze łemkowscy. Dnia 5 grudnia 1918 r. powołano do życia Ruską Narodową Republikę Łemków. Samozwańcze państwo zostało zlikwidowana przez wojska polskie 12 marca 1920 r. Okres międzywojenny ludność poświęciła na odbudowywanie zniszczeń wojennych. Rekonstruowano spalone domy, naprawiano narzędzia rolnicze, orano i zasiewano zniszczone okopami ziemie. Druga wojna światowa nie odcisnęła tak głębokiego piętna jak pierwsza, jednak dużym problemem były wywozy mieszkańców na roboty przymusowe do Rzeszy. Zdarzały się również transporty do obozów koncentracyjnych i więzień. Od 1943 r. na terenach tych działała Ukraińska Powstańcza Armia. W 1947 r. rozpoczęła się Akcja Wisła. We wsi pozostało tylko 6 rodzin mieszanych (przed II wojną w Gładyszowie stało ok. 220 chyż ). Po 1956 r. rozpoczęły się powroty Łemków na przymusowo opuszczoną ojcowiznę. Jednak nie wszystkim udało się wrócić.  

Przechodząc się po spokojnej wsi trudno odgadnąć jej burzliwe losy. Literat Andrzej Stasiuk pisze: „Gdy zabieram w te rejony jakiegoś człowieka Zachodu i próbuję mu wyjaśni, że idzie przez ludną i gwarną wieś, nie może uwierzyć, że mogę opowiadać historię sprzed pięćdziesięciu lat, a nie sprzed pięciuset. I nic nie zostało? Nic (…) Pozostały cmentarze, które od początku obliczone są na wieczność.”

 

 

Autor: Izabela Kaczmarczyk