Zespół
Szkolno-Przedszkolny
w Gładyszowie

Pytania oraz wykonane zadania wysyłać na adres:
gladyszow.biologia2@wp.pl

16.03.2020r

Zadania dla klasy V 

Witam uczniów klasy V.  Szkoda, że nie możemy się spotkać w szkole. Mam dla was kilka zadań na ten tydzień. Proszę je poważnie potraktować i solidnie wykonać. Ta sytuacja jest sprawdzianem waszej odpowiedzialności.  Wasza praca zostanie oceniona po powrocie do szkoły.

Pozdrawiam. Nauczyciel biologii :)

Zapisz temat i wykonaj w zeszycie następujące zadania.

Temat: Liść – wytwórnia pokarmu

Na podstawie tekstu z podręcznika (str. 106) napisz w zeszycie

1.      Głównie funkcje liści:

• .....
• .....
• .....

2. Budowa liścia (wykonaj rysunek i opisz go – pamiętaj ołówkiem)

                                                                                                            Przeczytaj poniższy tekst i ułóż krótką notatkę na temat blaszki liściowej i ogonka liściowego:

U roślin obserwuje się ogromną różnorodność liści. Różnią się one od siebie wieloma cechami, jak kształt, wielkość, sposób ułożenia na łodydze. Pojedynczy liść składa się z:

• blaszki liściowej, która jest zwykle cienka, płaska i ma dużą powierzchnię, co pozwala na jak najlepsze wykorzystanie światła przez roślinę oraz przeprowadzanie wymiany gazowej (pobierania i wydalania tlenu i dwutlenku węgla); w blaszce znajdują się tzw. nerwy liściowe zbudowane z tkanki przewodzącej i wzmacniającej – stanowią one rusztowanie dla pozostałych tkanek liścia oraz transportują wodę i produkty fotosyntezy;
• ogonka liściowego, który łączy blaszkę z łodygą i utrzymuje liść w odpowiedniej pozycji wobec światła oraz amortyzuje podmuchy wiatru i uderzenia kropli deszczu; niektóre liście nie posiadają ogonka – wyrastają bezpośrednio z łodygi i nazywane są wtedy liśćmi siedzącymi.

1. 3.     Rodzaje nerwacji liściowej.

Przeczytaj tekst, wykonaj rysunki i podpisz poszczególne rodzaje nerwacji. Podaj przykłady gatunków roślin.

Liście poszczególnych grup roślin charakteryzują się określonym układem nerwów, która to cecha może być wykorzystywana do klasyfikacji roslin. Niektóre liście mają jeden nerw główny, od którego odchodzą drobniejsze nerwy boczne – taki układ to nerwacja pierzasta. U innych występuje szereg nerwów jednakowej grubości, ułożonych obok siebie. Jest to nerwacja równoległa. Natomiast układ, w którym nerwy główne rozchodzą się promieniście od nasady liścia, nosi nazwę nerwacji dłoniastej.

1. 4.      Kształty liści. (przepisz tekst do zeszytu, wykonaj rysunki różnych kształtów liści, opisz je)

Ze względu na budowę blaszek liściowych wyróżnia się liście pojedyncze i liście złożone. Liście pojedyncze posiadają jedną blaszkę i mogą przyjmować różne kształty, np. jajowate, sercowate, nerkowate, okrągłe, owalne, dłoniaste. W przypadku liści złożonych na jednym ogonku osadzonych jest kilka mniejszych listków, które mogą być złożone dłoniasto, jak u kasztanowca, lub pierzasto – jak u jarzębiny.

1. 5.      Budowa wewnętrzna liścia.

Wykonaj w zeszycie rysunek na podstawie ilustracji z podręcznika (str. 107)

Postaraj się! Pamiętaj ołówkiem.

1. 6.      Przekształcenia (modyfikacje) liści:

• .....
• ......

Przeczytaj poniższy tekst i uzupełnij modyfikacje liści. Zrób to dokładnie, wypisz jak najwięcej informacji.  Ciekawe informacje znajdziesz również w podręczniku (str. 108) Do dzieła !!!!

Modyfikacje liści

Oprócz podstawowych funkcji liście różnych roslin pełnią także inne zadania, do których przystosowane są dzięki modyfikacjom budowy. Przystosowania te umożliwiają roślinom przeżycie w różnych środowiskach, nawet o tak skrajnych warunkach, jakie panują na pustyniach czy w rejonach podbiegunowych. Liście mogą pełnić funkcję spichrzową, czepną, obronną, pułapkową, a nawet uczestniczyć w rozmnażaniu bezpłciowym.
Wśród liści zmodyfikowanych wyróżniamy:

• liście spichrzowe wyspecjalizowane w magazynowaniu substancji pokarmowych lub wody; występują u roślin tworzących cebule, jak: czosnek, narcyz, tulipan, hiacynt; wewnętrzne liście cebul charakteryzują się dużą grubością i mięsistością oraz dobrze wykształconym miękiszem magazynującym, natomiast zewnętrzne tworzą ochronne łuski; liście spichrzowe magazynujące wodę występują u roślin, które przystosowały się do życia w warunkach suszy i są wyposażone w tkankę wodonośną – takie rośliny żyją najczęściej na pustyniach, choć spotykane są również we wszystkich strefach klimatycznych, ich przykładem są aloes, agawa oraz rosnący w Polsce rozchodnik;
• wąsy liściowe spotykane u roślin pnących; są to organy wrażliwe na dotyk i dlatego owijają się wokół podpór; umożliwiają w ten sposób roślinie wspinanie się do światła. Powstają jako modyfikacje całych liści lub ich części; występują na przykład u grochu;
• liście pułapkowe występujące u wszystkich roślin mięsożernych i przystosowane do chwytania drobnych zwierząt, najczęściej owadów; pułapki utworzone z liści mają różnorodne kształty, przypominają dzbanki, klapki, woreczki; wnętrza pułapek mogą być pokryte śluzem przytrzymującym owady lub wypełnione płynem, w którym się te owady topią; specjalne komórki gruczołowe wydzielają enzymy trawiące ciała insektów – w ten sposób rośliny uzupełniają związki mineralne, których brakuje w glebie, przede wszystkim związki azotu; liście pułapkowe wytwarzają rosiczki, muchołówki, dzbaneczniki;
• ciernie liściowe powstające w wyniku zredukowania powierzchni liści po to, by zmniejszyć utratę wody; wyrastają bezpośrednio z pędów; nie przeprowadzają fotosyntezy, więc nie mają chlorofilu; są sztywne i ostro zakończone, w ten sposób chronią rośliny przed zjedzeniem przez zwierzęta; ciernie liściowe występują na przykład u kaktusów.

Liście mogą być pokarmem dla ludzi lub paszą dla zwierząt. Przez ludzi stosowane są jako używki, a także jako surowiec w przemyśle farmaceutycznym. Podaj przykłady roślin, których liście wykorzystywane są w twoim domu.

Ciekawostka

Liście odgrywają ważną rolę w rozmnażaniu roślin. U niektórych gatunków służą do rozmnażania bezpłciowego. Na przykład roślina doniczkowa nazywana żyworódką tworzy na brzegu liścia łatwo odpadające rozmnóżki będące miniaturowymi pędami z korzeniami. U begonii i fiołka afrykańskiego cały liść lub jego fragment może dać początek nowej roślinie.

ZADANIE

Jakie warzywa i przyprawy liściowe wykorzystywane są do sporządzania posiłków? Z liści jakich roślin robi się smaczny i wzmacniający napar? Jakie zioła pomagają na niestrawność i ból brzucha?

Podaj przykłady.